Nu er wat regen gevallen is en de ergste hitte voorbij is, ebt ook de algemene interesse voor de precaire situaties in de landbouwsector weg. Maar dat willen de landbouworganisaties niet laten gebeuren.
Zowel ABS als Boerenbond klopten daarom aan bij Vlaams Minster van Landbouw Koen Van den Heuvel. Ze wezen erop dat de problemen in de landbouw niet weggespoeld worden door 1 regenbui.
Hendrik Vandamme, ABS: “Dagelijks krijgen wij signalen van boeren die schade hebben door de hitte en droogte. Met steeds minder water beschikbaar of geschikt voor irrigatie was de toestand op het terrein regionaal reeds dramatisch. Daar kwam dan op 24 en 25 juli nog eens de extreem hoge temperatuur bovenop waardoor verschillende teelten volledig opdroogden of onherstelbare schade leden. Aardappelen, maïs, groenten, gras stopten met groeien en gingen versneld over tot afrijping of ontwikkelen zich niet meer verder. Fruit (appel en peer) leed zeer grote schade door zonnebrand op 25 juli. Verschillende getuigenissen van telers, gestaafd met foto’s, maar ook eigen vaststellingen bevestigen dit alleen maar.
Door de extreme weersomstandigheden leden ook veehouders uitzonderlijke verliezen door sterfte van volwassen rundvee, zelfs dieren die op stal gehouden werden, weg van de verzengende zon. Het lukt veehouders niet om voldoende ruwvoeder te oogsten, akkerbouwers zien hun gewassen eveneens opdrogen. Deze toestand zorgt er voor dat veehouders nu reeds hun ruwvoeder, dat voorzien was voor de komende winter, moeten aanspreken om hun dieren voldoende voeder te verschaffen. Eind juli wordt reeds gekeken om de eerste mais in te kuilen, maanden te vroeg … Er is dus zeer dringend nood aan initiatieven ter ondersteuning van de sector.”
Voorstellen ABS
Het ABS legde een reeks voorstellen van maatregelen aan de Minister voor.
- Verplichtingen in verband met biodiversiteit en de aanleg van ecologisch aandachtsgebied in het kader van het Europees landbouwbeleid versoepelen en toestaan dat een voedergewas (grassen bijvoorbeeld) ingezaaid wordt om de voorraad ruwvoeder te kunnen aanvullen.
- Nateelten en vanggewassen die ingezaaid worden na de oogst van de hoofdteelt laten gebruiken als voedergewas om de schade op grasland en maïspercelen enigszins te compenseren.
- Toestaan van het hernieuwen van de grasmat. Op lichte gronden kan dit wettelijk enkel in het voorjaar, maar door de extreme droogte is de graszode totaal verloren en moet die nu kunnen heraangelegd worden. Zo kan een extra snede ruwvoeder geoogst worden in het najaar, worden de aanwezige en niet-benutte nutriënten opgenomen en kan volgend voorjaar goed gestart worden.
- Een versnelde en verhoogde uitbetaling van de Europese middelen uit het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. We vragen om deze zo spoedig mogelijk uit te betalen.
- De heffing op het gebruik van grondwater herzien voor land- en tuinbouw, gezien de zeer uitzonderlijke toestand op het terrein. Uitzonderlijke omstandigheden nopen tot uitzonderlijke maatregelen, ook op heffingsvlak. Boeren die er alles aan doen om schade te vermijden betalen anders 2 maal de rekening voor de droogte: enerzijds door extra het irrigatiewerk om teeltschade te vermijden door irrigatie en anderzijds door extra heffingen te betalen voor het gebruik van het broodnodige water.
- De erkenning van de voorbije hitte- en droogteperiode als landbouwramp, minstens regionaal en sectoraal te onderzoeken, ten gevolge van droogte en extreme hitte is het minste wat moet gebeuren, voor zover deze situatie niet stilaan als algemene ramp moet beschouwd worden. Deze droogte treft niet alleen de landbouwsector, maar heeft ook een serieuze impact op de bevoorrading van de verwerkende zuivel-, aardappel- en groenteverwerkende industrie in Vlaanderen.
Boerenbond vraagt gebiedsgerichte maatregelen
Boerenbond ijvert sinds de droogte van 2017 voor een gebiedsgerichte aanpak van de droogte. Daarmee bedoelt de organisatie: enkel daar waar de gevolgen op korte én lange termijn groot kunnen zijn voor de landbouw (vb. verzilting) en het algemeen watergebruik (vb. drinkwaterwinning) kunnen maatregelen (zoals een captatieverbod) mee ondersteund worden. Boerenbond is ervan overtuigd dat een gebiedsgerichte aanpak nog steeds de beste kansen heeft om publiek water beschikbaar te houden voor landbouw.
De Europese Commissie zou al signalen gegeven hebben dat er maatregelen genomen kunnen worden. Zo kunnen lidstaten versneld voorschotten op de directe betalingen uitbetalen. Vanaf midden oktober kan de uitbetaling van 70% van de directe betalingen en 85% van de betalingen in het kader van plattelandsontwikkeling voorzien worden. Om te kunnen blijven voorzien in voeder voor de dieren, worden ook versoepelingen in de vergroening mogelijk, die op maat van elke lidstaat worden uitgewerkt. Het zou onder meer gaan over het maaien van braakland en het kunnen begrazen van EAG. De verdere details hiervoor zijn nog niet bekend.
Het is nu aan de Vlaamse Minister om daar werk van te maken. Vlaanderen bevestigde alleszins al dat het zich aansluit bij de oproep van de andere lidstaten. Het Departement Landbouw en Visserij is intussen bezig met de aanvraag die op korte termijn zal ingediend worden bij de Europese Commissie.
(bron: ABS, Boerenbond – beeld: Twan Wiermans)
