Op 22 februari 2024 werd het stikstofdecreet in België gepubliceerd. In het stikstofdecreet zijn de reductiedoelstellingen voor de verschillende diercategorieën opgenomen. Daarnaast is ook opgenomen dat de exploitant de PAS-referentie 2030 kan realiseren binnen het geheel van de diersoorten varkens, pluimvee en rundvee op het bedrijf. Dit is het principe van ‘intern salderen’. In dit artikel worden een aantal voorbeelden gegeven van intern salderen. Daarnaast bespreken we ook een extra aandachtspunt bij rundveebedrijven.
PAS-referentie 2030 en het stikstofdecreet
De PAS-referentie 2030 wordt berekend op basis van de gemiddelde dierbezetting in het productiejaar 2021. Deze dierenaantallen worden afhankelijk van de diercategorie verhoogd met een leegstandspercentage en vermenigvuldigd met de emissiefactor van het stalsysteem. De maximale uitstoot tegen eind 2030 (PAS-referentie 2030) wordt dan berekend door de generieke reductiedoelstellingen per sector in rekening te brengen.
| Sector | Doelstelling tegen 2030 |
| Varkens- en pluimvee | 60% reductie van de emissies afkomstig van dieren in niet-ammoniakemissiearme stallen |
| Melkvee | 25% reductie |
| Mestkalveren | 28% reductie |
| Vleesvee | 5% reductie |
Hieronder geven we een voorbeeld van een fictief gemengd bedrijf met varkens, melkvee en vleesvee.
| Dierenaantallen in 2021, inclusief leegstand | Ammoniak-emissiearm? | Emissiefactor (kg NH3/dierplaats/jaar) | Doel-stelling | Te realiseren reductie (kg NH3/jaar) | PAS-referentie 2030 (kg NH3/jaar) |
| 800 vleesvarkens | niet-emissiearm | 2,5 | 60 % | 1200 | 800 |
| 700 vleesvarkens | luchtwasser 70% | 0,75 | 0% | 0 | 525 |
| 100 melkkoeien | – | 13 | 25% | 325 | 975 |
| 77 stuks jongvee tot 2 jaar | – | 4,4 | 25% | 85 | 254 |
| 50 zoogkoeien | – | 4,1 | 5% | 10 | 195 |
| Totalen: | 1620 | 2749 | |||
Intern salderen
Voor het realiseren van de PAS-referentie kan op gemengde bedrijven de zogenaamde interne saldering toegepast worden. Dit betekent dat er kan gekozen worden om binnen de exploitatie (IIOA = ingedeelde inrichting of activiteit) voor de ene diersoort een grotere reductie te realiseren dan opgelegd. Hierdoor kan de landbouwer dan een lagere reductie voor de andere diersoorten bekomen.
Voorbeeld 1: In het opgegeven fictieve bedrijf wensen we de volgende maatregelen te nemen:
- Een luchtwasser plaatsen op de niet-emissiearme vleesvarkensstal met een reductie van 70%,
- Een mestschuif in de ligboxenstal 10 keer laten schuiven en de melkkoeien 1400 uren per jaar beweiden (inclusief digitale registratie). Deze combinatie van maatregelen levert een reductie op van 24%.
- Bij het jongvee en de zoogkoeien worden geen reductiemaatregelen genomen.
Met deze maatregelen kan een reductie gehaald worden van 1650 kg NH3/jaar en wordt voldaan aan de PAS-referentie 2030 met een berekende reductie van 1620 kg NH3/jaar.
| Dierenaantallen in 2021, inclusief leegstand | Emissiefactor (NH3/dp/jaar) | Doelstelling 2030 | Te realiseren maatregelen | |||
| Doel-stelling | Te realiseren reductie (kg NH3/jaar) | Aantal dieren in maatregel | Reducties | Gerealiseerde reductie (kg NH3/jaar) | ||
| 800 vleesvarkens | 2,5 | 60 % | 1200 | 800 | 70% | 1400 |
| 700 vleesvarkens | 0,75 | 0% | 0 | – | 0% | 0 |
| 100 melkkoeien | 13 | 25% | 325 | 80 | 24% | 250 |
| 77 stuks jongvee tot 2 jaar | 4,4 | 25% | 85 | 0 | 0% | 0 |
| 50 zoogkoeien | 4,1 | 5% | 10 | 0 | 0% | 0 |
| Totalen | 1620 | 1650 | ||||
Tussendoelstelling 5% bij rundvee in het stikstofdecreet
Voor de rundveehouderij is een tussendoelstelling van 5% reductie tegen eind 2025 opgenomen in het stikstofdecreet. De doelstelling van 5% moet gerealiseerd worden binnen het rundveegedeelte van het bedrijf. Reducties bij de varkens of pluimvee mogen hiervoor niet in rekening gebracht worden.
Voorbeeld 2: In het opgegeven fictieve bedrijf wordt de varkensstal van 800 vleesvarkens stopgezet. Met het afbouwen van de 800 vleesvarkens hebben we een reductie van 2000 kg NH3/jaar en is er voldoende om de doelstelling eind 2030 te realiseren.
In dit tweede voorbeeld moet er dus ook een reductie gerealiseerd worden van 5% bij het rundveegedeelte. Om dit te realiseren, is in dit voorbeeld gekozen om een mestschuif in de ligboxenstal 6 keer te laten schuiven met een reductie van 10%. Met deze PAS-maatregel bij de melkkoeien hebben we voldoende reductie om de 5% doelstelling voor het melkvee en het jongvee te realiseren.
| Dierenaantallen in 2021, inclusief leegstand | Emissiefactor (NH3/dp/jaar) | Doelstelling 2030 | Te realiseren maatregelen | |||
| Doel-stelling | Te realiseren reductie (kg NH3/jaar) | Aantal dieren in maatregel | Reducties | Gerealiseerde reductie (kg NH3/jaar) | ||
| 800 vleesvarkens | 2,5 | 60 % | 1200 | 800 | 100% | 2000 |
| 700 vleesvarkens | 0,75 | 0% | 0 | – | 0% | 0 |
| 100 melkkoeien | 13 | 25% | 325 | 80 | 10% | 104 |
| 77 stuks jongvee tot 2 jaar | 4,4 | 25% | 85 | 0 | 0% | 0 |
| 50 zoogkoeien | 4,1 | 5% | 10 | 0 | 0% | 0 |
| Totalen | 1620 | 2104 | ||||
15% reductie voor vrijstelling opkoping nutriëntenemissierechten (NER)
In 2026 is een evaluatie gepland van de ammoniakemissies in de rundveesector. Indien de deelsectoren niet halfweg zijn in het reductiepad, dan kan er na een vrijwillige opkoopregeling van NER’s in 2028 een gedwongen opkoop komen van NER’s in de rundveehouderij.
Voor die gedwongen opkoopregeling zullen regels opgesteld worden voor de bedrijven waarop de opkoopregeling van toepassing zal zijn. Enkel bedrijven waar de ammoniakreductie voor de dieren van de diersoort rundvee al met 15% is gedaald ten opzichte van 2021, worden vrijgesteld van een gedwongen opkoop van NER’s.
Op dit moment kan niet opgemaakt worden of de 15% moet gerealiseerd zijn binnen het rundveegedeelte, dan wel of interne saldering op het gemengde bedrijf in rekening kan gebracht worden. Dit zal pas duidelijk worden wanneer het uitvoeringsbesluit omtrent de gedwongen opkoopregeling gepubliceerd wordt.
Wat betekent het stikstofdecreet voor gemengde bedrijven?
Op gemengde pluimvee- en varkensbedrijven kunnen er grotere reducties gerealiseerd worden bij één diercategorie en minder bij de andere diercategorie om de PAS-referentie 2030 te halen via interne saldering.
Intern salderen is ook mogelijk voor gemengde bedrijven met rundvee. We moeten er echter rekening mee houden dat er zeker minstens 5% reductie moet gehaald worden bij het rundveegedeelte en mogelijks zelfs 15%, indien de verplichte opkoopregeling in 2028 van toepassing zou worden.
Bron: Agentschap
