Wist u dat pasgeboren biggen volledig afhankelijk zijn van biest voor hun immuniteit? Colostrum, zoals biest ook genoemd wordt, zit boordevol essentiële antistoffen, voedingstoffen en andere essentiële componenten die onmisbaar zijn voor het overleven van pasgeboren biggen. Recent onderzoek van Veepeiler toont aan dat de meeste Vlaamse varkensbedrijven over het algemeen goed scoren op het gebied van biestopname, maar er blijft verbetering mogelijk, vooral bij kleinere biggen. DGZ heeft de onderzoeksresultaten geanalyseerd en biedt gerichte adviezen om het biestmanagement te optimaliseren.
Biestopname is letterlijk van levensbelang voor biggen. Ze worden namelijk geboren zonder antistoffen van de moeder doordat de specifieke structuur van de varkensplacenta geen overdracht van antistoffen toelaat tijdens de dracht. De eerste 24 uur na de geboorte zijn cruciaal, want alleen in dit tijdsvenster is de darmwand van de big doorlatend genoeg om antistoffen op te nemen. Daarna sluit de darmwand zich, en is deze opname niet meer mogelijk. Daarbij komt dat de kwaliteit van biest al snel afneemt na de geboorte. Biggen die later geboren worden, krijgen hierdoor vaak biest van mindere kwaliteit en moeten dit compenseren door een grotere hoeveelheid op te nemen voor dezelfde bescherming.
Uitdagingen voor varkenshouders
De hedendaagse varkenshouderij staat voor complexe uitdagingen. Denk aan toenemende worpgrootte, een langere werpduur en een ongelijke biggengrootte binnen dezelfde worp. Tegelijk is de fysiologische capaciteit van de zeug – zoals biestproductie en aantal functionele tepels – niet evenredig mee geëvolueerd met de toegenomen worpgrootte. Dit maakt het een uitdaging om te zorgen dat elke big een evenredige en voldoende hoeveelheid biest krijgt.
Belangrijkste bevindingen uit het Veepeileronderzoek
In het kader van het Veepeilerproject werden 2.466 bloedmonsters van biggen geanalyseerd op de hoeveelheid opgenomen antistoffen. Hieruit blijkt dat 72 procent van de onderzochte biggen voldoende biest had opgenomen. Een opvallende observatie was dat grotere biggen aanzienlijk beter scoorden dan hun kleinere toomgenoten (zie Figuur 1).
Tussen de deelnemende bedrijven waren er opvallende verschillen op het vlak van biestopname en spreiding binnen de toom. De top 10-bedrijven realiseerden een gemiddelde opname van 142,7 procent, terwijl de laagst scorende bedrijven bleven steken op 92,2 procent. Dit verschil weerspiegelt zich ook in andere parameters zoals vitaliteit van de biggen, sterftecijfers, en antibioticagebruik.
Succesfactoren in biestmanagement
De best presterende bedrijven in het onderzoek vertoonden enkele gemeenschappelijke kenmerken:
- Evenwichtige zeugenstapel:
Met bijzondere aandacht voor een goede pariteitsverdeling.
- Laag stressniveau:
Regelmatig wassen van zeugen, aanbieden van nestmateriaal, en minimale manipulatie van biggen tijdens het werpen.
- Geboortehulp:
Beperkt gebruik van partusinductie en tussenkomst bij het geboorteproces.
- Vitaliteit:
Krachtigere biggen bij geboorte met een gemiddeld hoger geboortegewicht.
- Stalklimaatbeheersing:
Optimale omstandigheden in de kraamstal door doeltreffend gebruik van vloerverwarming en warmtelampen.
- Minder antibiotica:
Lager gebruik resulteerde voor de meeste bedrijven in een groene benchmarkkleur.
Bedrijven waar de biestopname lager lag, misten vaak één of meerdere van deze elementen. Ze kampten met een suboptimaal stressmanagement, frequentere behoefte aan geboortehulp en minder optimale huisvestingsomstandigheden, waarbij vooral de beheersing van het stalklimaat tekortschoot. Dit vertaalde zich in minder vitale biggen met een lager geboortegewicht en een hogere mortaliteit. Bovendien was het antibioticagebruik op deze bedrijven significant hoger, wat zich uitte in een gele of rode benchmarkkleur (zie Figuur 2).
Praktische aanbevelingen voor betere biestopname
Op basis van de onderzoeksresultaten deelt DGZ graag enkele concrete tips om uw biestmanagement te verbeteren:
- Zeugenmanagement:
Streef naar een evenwichtige zeugenstapel met een goede pariteitsverdeling.
- Rust tijdens het werpen:
Minimaliseer verstoring en manipulatie van de pasgeboren biggen.
- Extra aandacht aan zwakke biggen:
Zorg dat ook kleine of minder krachtige biggen voldoende biest opnemen.
- Stalklimaat optimaliseren:
Schep ideale omstandigheden voor zowel zeugen als biggen. Vloerverwarming of warmte lampen kunnen hierbij helpen.
- Antibioticagebruik monitoren:
Verhoogd gebruik kan ontstaan door ontoereikende biestopname en verminderde weerstand bij de biggen.
Een goede start is het halve werk
De eerste levensuren van een big zijn bepalend voor zijn verdere ontwikkeling en gezondheid. Gericht biestmanagement is dus geen bijkomstigheid, maar een essentiële investering in zowel gezondheid als productiviteit. De resultaten uit het Veepeileronderzoek tonen aan dat veel bedrijven al op goede weg zijn, maar dat gerichte verbetering in kraamstalmanagement, huisvesting en biggenopvolging nog meer verschil kunnen maken in de optimalisatie van biestopname. Als varkenshouder kunt u een actieve bijdrage leveren aan de gezondheid en de prestaties van uw biggen door specifiek aandacht te besteden aan een optimale biestvoorziening.
Wilt u inzicht krijgen in uw eigen biestmanagement? Maak gebruik van de Biestcheck varken. Bespreek dit met uw dierenarts om samen verbeterpunten te identificeren.
Voor meer info over Biestcheck varken kunt u terecht op de website van DGZ: www.dgz.be/producten-diensten/biestcheck-varken.
Tekst: Caroline Bonckaert en Charlotte Brossé, varkensdierenartsen DGZ
Beeld: Byldbrêge/ Menno Dijkstra
Je hebt zojuist een artikel uit vakblad Varkensbedrijf gelezen
Wil je vaker én meer van zulke artikelen lezen?
Met een abonnement op vakblad Varkensbedrijf ontvang je het laatste nieuws. Iedere editie heeft een nieuw, toepasselijk thema wat aansluit op de huidige praktijk. De uitgebreide bedrijfsreportages geven daarnaast een goed beeld van de sector. In deze reportages maak je kennis met ervaringen, toekomstvisies, vakmanschap en management van mede-varkenshouders.
Shop hier direct een jaarabonnement op de website.
