Van onze partner Ceva

Belangrijke inzichten over griep bij varkens

Griep komt op veel varkensbedrijven voor en kan het hele jaar door problemen veroorzaken. In dit artikel zetten we vijf belangrijke feiten op een rij waarmee je griepinfecties beter kunt herkennen en aanpakken op jouw bedrijf.

1. Griep is niet langer een seizoensziekte

Vroeger zagen we griep vooral in de winter. Tegenwoordig circuleert het virus het hele jaar door op veel varkensbedrijven. Vaak zie je de infectie steeds terugkomen bij biggen rond dezelfde leeftijd.

Biggen zijn extra gevoelig voor griep en zijn binnen het bedrijf dé motor die zorgt voor het in stand houden van de circulatie van het griepvirus. (1) Omdat ze nog geen eigen afweer hebben tegen het virus, zijn ze volledig afhankelijk van de antistoffen die ze via de biest van de zeug meekrijgen. Door zeugen te vaccineren tegen griep (klassiek én pandemisch), zorg je voor een goede overdracht van beschermende antistoffen via de biest. Let op: deze antistoffen verdwijnen rond de leeftijd van 5 weken en voorkomen niet altijd dat biggen besmet raken, maar ze helpen wel om ziekteverschijnselen tijdens de eerste levensweken te verminderen.

2. Griep kan van varken op mens overgaan én andersom

Het griepvirus kan zowel van varkens op mensen als van mensen op varkens overgaan. Het is een zoönose (overdracht van dier naar mens), maar ook een omgekeerde zoönose (overdracht van mens naar dier).

Soms worden er gevallen gerapporteerd waarbij varkens mensen besmetten met het griepvirus. Dit gebeurt bijna altijd bij mensen die intensief contact hebben met varkens, zoals varkenshouders en dierenartsen. Meestal zijn dergelijke infecties “doodlopend”, dit wil zeggen dat de persoon die met het varkensgriepvirus werd geïnfecteerd er op zijn beurt geen andere mensen mee zal besmetten. De symptomen lijken meestal op een gewone griep.

Daarnaast kunnen varkenshouders en andere personen die in contact komen met varkens het virus ook overdragen naar het varken. Dit is risicovol, omdat het varken als het ware een “mengvat” is waarin menselijke griepvirussen en varkensgriepvirussen zich met elkaar kunnen vermengen. Zo kunnen nieuwe griepvarianten gevormd worden.

Overdracht van het griepvirus van de mens naar het varken gebeurt vaker dan overdracht van het varken naar de mens. (2,3) In die zin vormen mensen een groter risico voor varkens dan andersom. Om jezelf en je varkens te beschermen zijn deze voorzorgsmaatregelen van belang:

• Blijf uit de stal als je griepverschijnselen hebt.
• Draag een mondmasker en handschoenen.
• Laat je jaarlijks vaccineren tegen seizoensgriep.
• Was altijd goed je handen.
• Let op symptomen bij je dieren zoals hoesten, koorts en verminderde eetlust.

3. Pandemische griep komt overal in België voor

Het griepvirus is erg veranderlijk. Daardoor circuleren er verschillende griepvirussen onder varkens. We maken onderscheid tussen twee types: de klassieke griepvirussen en de pandemische griepvirussen.

De pandemische variant is ontstaan uit de Mexicaanse griep, die in 2009 wereldwijd voor een uitbraak zorgde bij mensen. Inmiddels komt dit type griepvirus veel voor bij varkens, ook in België.

Uit een grootschalige monitoring, waarbij 161 griepstammen van Belgische varkensbedrijven tussen januari 2018 en september 2023 zijn onderzocht, bleek dat ongeveer één op de vijf stammen van het pandemische type was. Bovendien zag men een toename van het aandeel pandemische griepstammen over de jaren. In 2023 was al 1 op de 3 griepstammen van het pandemische type.

4. Klassieke vaccins beschermen niet tegen pandemische griep

Er bestaan grote verschillen tussen klassieke en pandemische griepvirussen. Daarom werkt een vaccin tegen de ene soort niet tegen de andere. In België zijn dan ook twee soorten vaccins beschikbaar:

• Een vaccin tegen de klassieke grieptypes (H1N1, H1N2, H3N2)
• Een vaccin tegen het pandemische grieptype (H1panN1)

Overleg met je dierenarts welk vaccinatieschema het beste past bij jouw bedrijfssituatie.

5. Meerdere griepvirussen kunnen tegelijk voorkomen op jouw bedrijf

Het is mogelijk dat meerdere griepstammen tegelijk op één bedrijf circuleren. Dit betekent ook dat bedrijven tegelijkertijd kunnen besmet zijn met klassieke en pandemische griepvirussen. Soms raken varkens zelfs met meerdere griepstammen tegelijk besmet. Dit is een risico, want dan kunnen virussen genetisch materiaal uitwisselen en nieuwe varianten vormen (zogeheten reassortanten).

Meer lezen over griep bij varkens?

Van onze partner CevaWat je moet weten over griep bij varkens en mensen

Van onze partner CevaLuchtwegproblemen bij jonge biggen? Denk aan griep!

Van onze partner CevaHoe voorkomt u griep bij uw varkens?

Bronnen

1. Lagan et al. (2024). Swine influenza A virus infection dynamics and evolution in intensive pig production systems. Virus Evol. 2024 Feb 27;10(1):veae017.
2. Markin et al. Reverse-zoonoses of 2009 H1N1 pandemic influenza A viruses and evolution in United States swine results in viruses with zoonotic potential. PLoS Pathog. 2023 Jul 27;19(7):e1011476.
3. Hennig et al. Are pigs overestimated as a source of zoonotic influenza viruses? Porcine Health Management (2022) 8:30.
4. De Jonghe et al. (2024). Overview on swine influenza A subtypes detected in passive surveillance performed in Belgium from 2018 to 2023. Proceedings of the 15^th ESPHM conference, Leipzig.